Witamy na Forum Strefa OMSI

Tramwaje elbląskie obchodziły w roku 1995 swoje stulecie. Istnieją do dziś mimo
wielu lat i prób ich likwidacji. Obecnie Elbląg jest jedynym miastem w
województwie warmińsko - mazurskim, które posiada komunikację tramwajową. I
nie jest likwidowana, a wprost przeciwnie - powstają nowe linie i nowe odcinki
torowiska. Po roku 1945 różnie bywało z ilością linii.


Lata 40-te:

linia nr 1 - Dworzec Główny - Obrońców Pokoju

linia nr 2 - Marymoncka (do Bażantarni) - Stary Rynek (pod Bramą Targową) - Saperów

linia nr 3 - Plac Słowiański - Agrykola


Lata 60-te:
linia nr 1 - Druska - Obrońców Pokoju

linia nr 2 - Saperów - Stary Rynek - Marymoncka (likwidacja odcinka do Bażantarni)


Lata 70-te:

linia nr 1 - Druska - Obrońców Pokoju

linia nr 2 - Saperów - Pocztowa - Marymoncka (likwidacja linia na Starym Rynku)


Lata 80-te:

linia nr 1- Ogólna - Obrońców Pokoju - Druska

linia nr 2 - Druska - Pocztowa - Marymoncka

linia nr 3 - Saperów - Obrońców Pokoju - Ogólna

od roku 2003:
linia nr 1 - Ogólna - Obrońców Pokoju - Druska

linia nr 2 - Druska - Pocztowa - Marymoncka

linia nr 3 - Saperów - Obrońców Pokoju - Ogólna

linia nr 4 - Druska - Pułkownika Dąbka - Ogólna

linia nr 5 - Saperów - Pułkownika Dąbka - Ogólna



LINIA NUMER 3 I 5 NA ODCINKU SAPERÓW - BEMA - 1-GO MAJA.

Torowisko na tej linii powstało w roku 1927. Łączyło powstałą tu Akademię Pedagogiczną z centrum miasta. Obecnie linia została zmodernizowana wraz z całą
ulicą i 31 sierpnia 2002 roku oddana do użytku. Na ulicy Bema dominuje stara
zabudowa, ale trafiają się również nowe akcenty.
Z pętli przy ulicy Saperów ruszamy w dół. Po prawej stronie widzimy zabudowę
ulicy Saperów, a po lewej stare budynki dawnej Akademii Pedagogicznej - obecnie Zespół Szkół Ekonomicznych.


Zabudowa ulicy Saperów, widziana od strony ulicy Bema.

Po lewej stronie mijamy ulicę Komeńskiego z nowym budynkiem Akademii
Pedagogicznej (obecnie Zespół Szkół Mechanicznych). Po prawej stronie ulicy Bema
mijamy ciekawe budynki - świadczące o prawie podmiejskim charakterze tej
części Elbląga. Przedszkole, budynek Pogotowia Opiekuńczego, pałac Ignacego
Grünaua (przy ulicy Piechoty). Przy ulicy Oboźnej usytuowany jest nowy budynek
kościoła Chrześcijan Baptystów.


Tramwaj zjeżdża na pętlę przy ulicy Saperów.

Zbliżamy się do skrzyżowania z ulicą Mickiewicza i Kościuszki. Po lewej stronie
widoczna jest Szkoła Podstawowa nr 4. Za skrzyżowaniem budynek klasztoru
Klarysek. Po lewej stronie elbląska Straż Pożarna - oraz obelisk poświęcony 125 -
leciu Straży Pożarnej w Elblągu. Z lewej strony mijamy klasztor Klarysek i kościółek
św. Jerzego oraz zabudowania Domu Pomocy Społecznej. Po prawej stronie ulicy
kolejne dwa dworki - przed 1945 rokiem własność rodziny Schroeterów - właścicieli stojącej obok mleczarni. Po lewej stronie mijamy nowy budynek
kościoła pw. Miłosierdzia Bożego.


Budynek Pogotowia Opiekuńczego widziany od strony parku - ulicy Bema.

Jesteśmy już na Grobli św. Jerzego. Na wzgórzu po prawej stronie stał do lat 60-
tych kościół św. Anny, a cały układ ulic wyglądał trochę inaczej. Budowa Pomnika
Odrodzenia (odsłoniętego w roku 1972) całkowicie zmieniła wygląd tej części
miasta. Zburzono wiele domów, które wcale nie były zniszczone. Obecnie plac nosi
nazwę Placu Konstytucji. Tu tramwaj skręca w prawo, mija Apolityczny Róg 2-go
Maja i wjeżdża w ulicę 1-go Maja.


Remont torowiska przy ulicy Bema w roku 2001 - widoczne podkłady mają około 80 lat.


Spawanie termitowe torów tramwajowych.


Przystanek końcowy przy ulicy Bema - na czas trwania remontu torowiska w roku 2001.




Budynek na rogu ulic Bema i Mickiewicza - przed rokiem 1945 i obecnie.


Klasztor Klarysek - w tle kościół św. Jerzego.


Remiza strażacka i dokończony wiosną 2003 roku obelisk poświęcony 125 - lecia.


Kościół pw. Miłosierdzia Bożego.



LINIA 1, 2 I 4 NA ODCINKU GRUNWALDZKA - 1-GO MAJA

W dniu 23 listopada 1895 roku rozpoczęła się planowa eksploatacja elbląskich
tramwajów. Linia nr 1 prowadziła wówczas od Dworca Głównego przez Plac
Grunwaldzki, obecną ulicę 3-go Maja do Przystani Parowców. W latach 30-tych po
kilku reorganizacjach linii i ich rozbudowie linia nr 1 prowadziła od Dworca
Głównego do Bażantarni - tramwaj dojeżdżał pod muszlę koncertową.


Pętla tramwajowa przy ulicy Druskiej.

Natomiast przedłużenie linii nr 1 w kierunku ulicy Druskiej zostało wykonane w
początku lat 50-tych. Jednocześnie dokonano całkowitej przebudowy placu przed
dworcem. W latach 80-tych przedłużono linię nr 1 do ulicy Ogólnej. Obecnie na ulicy
Grunwaldzkiej można spotkać tramwaje linii 1, 2 i 4.



Dawne kino "Kolejarz" - przed rokiem 1945 - nie ma jeszcze torów tramwajowych i obecnie - rok 2002.

W roku 2004 przebudowano dworzec PKS oraz, w związku z budową hipermarketu,
torowisko tramwajowe na odcinku Mickiewicza - Żeromskiego.
Wyruszając z pętli przy ulicy Druskiej po prawej stronie mijamy ulicę Rawską,
następnie Morszyńską i zbliżamy się do skrzyżowania z ulicami Dębową i Grottgera.
Tu znajduje się Technikum Budowlane i możemy znaleźć fragmenty kościoła Bo
żego Ciała wmurowane w śmietnik. Zbliżamy się do Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu. Niewielki przejazd przez tory naprzeciwko PWSZ
wybrukowany jest kostką pochodzącą z rozbitych nagrobków.


Zdjęcie lotnicze ulicy Komeńskiego wykonane w roku 2001. Po lewej stronie widoczne są jeszcze Zakłady Mięsne.


Do niedawna miejsce najczęstszych kolizji.


Prace trakcyjne na ulicy Grunwaldzkiej - listopad 2004.


Nowe miejsce zjadu tramwaju na pobocze ulicy Grunwaldzkiej - listopad 2004.


Dawny hotel "Miasto Elbląg".

Docieramy do następnego przystanku przy dawnym kinie Kolejarz. Przed rokiem
1945 była tu kawiarnia i restauracja. Po prawej stronie mijamy ulicę Komeńskiego
( siedziba Wydawnictwa YAMA ), a po lewej zbliżamy się do dawnych magazynów, a
obecnych hurtowni. Tu kiedyś było dość niebezpieczne miejsce i często trafiały się
kolizje. Tramwaj wjeżdża na środek ulicy Grunwaldzkiej. Po prawej stronie mijamy
pozostałości parku przy hotelu Miasto Elbląg, a następnie sam budynek dawnego hotelu i ulicę Żeromskiego.




Dworzec Główny w Elblągu - w latach 30-tych XX wieku, w roku 1958 i 2002.


Skrzyżowanie z ulicą Mickiewicza w roku 1958.

Po lewej stronie widzimy już plac przed dworcem. Po wielu przebudowach jest taki
jaki jest i można o nim powiedzieć dużo. Po
prawej stronie znajduje się jeden z kilku ciekawych budynków - nazwiemy go
domem z herbami. Tramwaj zbliża się do dworca PKS. Mijamy skrzyżowanie z ulicą Mickiewicza i dom z orłami. Kolejny budynek po prawej stronie to dawny Hotel
Dworcowy. Przed skrzyżowaniem z ulicą Lotniczą, po prawej stronie stoi również bardzo ciekawy dom z mozaikami. Po lewej stronie mijamy miejsce, gdzie dawniej
mieściły się toalety miejskie, a obecnie bar. Kolejne budynki to hale fabryczne
dawnego Zamech-u, a przed rokiem 1945 zakładów Schichaua - teraz kilkadziesiąt
niewielkich sklepików i pare hurtowni. Tramwaj przejeżdża przez most na Kumieli i
przez Plac Grunwaldzki wjeżdża na ulicę 3-Maja.




Ulica Grunwaldzka w okolicy skrzyżowania z ulicą Mickiewicza: na początku XX wieku, w lipcu 1941 roku i latem 1999.

Po prawej stronie rzuca się w oczy pięknie odnowiony niewielki budynek, dawniej
sklep. Szkoda, że otoczenie budynku nie może mu dorównać. Mijamy z prawej
strony szczątki dawnej kawiarni Jagiellonka, a
następnie dawny cmentarz św. Jana. Po lewej stronie trwa budowa nowych
bloków. Za pasażem handlowym i skrzyżowaniem z ulicą Bałuckiego mijamy po
lewej stronie budynek z orłami i herbami Elbląga. Linia łączy się z liniami 3 i 5 i przez Apolityczny róg 2-go Maja dociera do ulicy 1-go Maja.


Plac Grunwaldzki około roku 1915. Budynek z prawej strony to Starostwo Powiatowe.


Podobne ujęcie jak na poprzednim zdjęciu - lato 2003 rok.



WSZYSTKIE LINIE TRAMWAJOWE RAZEM - ULICA 1-GO MAJA, PLAC SŁOWIAŃSKI, ULICA POCZTOWA

Do lat 50-tych, gdy ulica Taugutta łączyła się z ulicą 1-go Maja, linia tramwajowa nr 3
prowadziła z Placu Słowiańskiego przez ulice Traugutta i Górnośląską do ulicy
Agrykola. Inaczej też przebiegała trasa linii do Bażantarni. Z Placu Słowiańskiego
kierowała się prosto w ulicę Kowalską i skręcała w Stary Rynek. Pod Bramą Targową docierała do ulicy Stoczniowej i skręcała w ulicę Królewiecką. W latach 70-tych
odcinek staromiejski został zlikwidowany i obie linie (nr 1 i nr 2) do ulicy Królewieckiej były na tym samym torowisku. I tak jest do dnia dzisiejszego.


Widok na Plac Zgromadzeń Ludowych ("Plac Czerwony") - lata 70-te XX wieku. W tle obecna siedziba urzędu miejskiego.

Wjeżdżając w ulicę 1-go Maja po prawej stronie mijamy budynek sądu. Jest to jeden
z niewielu budynków w Elblągu, który pełni tę samą funkcję od początku istnienia.
Przybudówka w nowym stylu powstała po wyburzeniu tzw. starego sądu, którego
mury istniały do początku lat 60-tych. Po lewej stronie stoi trochę osamotniony
budynek, który w latach 80-tych był Domem Rzemiosła. Obecnie jest kolejnym
sklepem. Mijamy skrzyżowanie z ulicą Hetmańską i zbliżamy się do fontanny. W słoneczny dzień można tu zaobserwować efekt tęczy. Zbliżamy się do Placu
Słowiańskiego. Po lewej stronie mijamy fontannę i pozostałości Ratusza
miejskiego. Tramwaj skręca w ulicę Pocztową. Na Placu Słowiańskim przybyło
kolejne upamiętnienie - dąb Marek, upamiętniający zmarłego tragicznie, w sierpniu
2002 roku, Marka Kotańskiego.


Ulica 1-go Maja widziana w kierunku Placu Słowiańskiego w lipcu 1967 roku i w latach 90-tych XX wieku.


Ulica 1-go Maja widziana w kierunku sądu w latach 90-tych XX wieku.

c.d.n.

Autor tekstu: Jerzy Zaskiewicz
Korekta, przysotowanie do BBCode: NickTM