Strefa OMSI

Fanatyczny upór człowieka i jego fatalistyczna wiara w naturalną obronność
geograficznych „narożników” już nieraz były przyczyną dziejowych katastrof, klęski
i zagłady. One też sprawiły, że w obliczu błyskawicznie rozwijającej się ofensywy
radzieckiej ówcześni wielkorządcy: komisarz Prus Wschodnich Erich Koch oraz
gauleiter Gdanska Albert Förster uznali elbląskie rozdroże za „najbezpieczniejsze
miejsce w całej prowincji”, a doceniając jego strategiczne zalety, 22 stycznia 1945 roku wydali polecenie utworzenia przyczółka-”Brückenkopf Elbing” i zaopatrzenia go
w konieczne środki na okres dwóch miesięcy. Wydarzenia potoczyły się jednak bez
porównania szybciej. Już następnego dnia około godziny 18.00 pierwsze czołgi
radzieckie wjechały na ulice Elbląga. Wprawdzie musiały je wkrótce potem opuścić,
ale nie zmieniło to faktu, iż 26 stycznia miasto otoczone było z trzech stron, a dwie
armie pancerne-z północy i z południa- zaatakowały bezpoœrednie pozycje niemieckie, osiągając rejon browaru i zdobywając lotnisko. Huraganowy ogień na
wszystkie punkty oporu otworzyła również ciężka artyleria, w tym także rakietowa
używająca słynnych „Katiusz”. Wówczas to dokładnie 29 stycznia - Himmler
rozkazał, aby miasto „stanowiące pomost między Wschodem a Zachodem” zostało
bezwzględnie i za wszelką cenę utrzymane. W sumie Elbląg był trudnym progiem do
sforsowania nawet dla tak dużej siły uderzeniowej, jaką operowało dowództwo radzieckie.




Tak wyglądały pierwsze samochody PKS w roku 1945.


Walki o miasto na jego ulicach trwały dwa pełne tygodnie. Biorące w nich udział
cztery dywizje 98 i 116 korpus armii szturmem musiały zdobywać nie tylko
poszczególne domy, ale także ich kolejne piętra i pokoje. Wreszcie 9 lutego pierścień
okrążenia zamknął się wokół Starego Miasta, i to był już właściwie koniec tak
miasta, jak i broniącej go wojskowej załogi. 10 lutego 1945 roku około godziny 8
rano ustały regularne działania bojowe, a władzę w Elblągu objęła radziecka komendantura wojskowa. Należy pamiętać, że obradująca w dniach 4-11 lutego
1945 roku Konferencja Jałtańska ustaliła nowe, powojenne granice Polski, w skład
których wszedł także Elbląg. Pierwsze dni niepodległości były niezmiernie trudne.
Brak wody, światła, gazu, komunikacji. Ulice zawalone gruzami, szerzące się
choroby zakaźne.. Miasto - jako całość - zdewastowane zostało w 65%, a
najbardziej zabudowana jego część, główna dzielnica handlowa, posiadająca najwięcej bezcennych skarbów przeszłości-Stare i Nowe Miasto-doznała zniszczeń
sięgających nieomal 100%. Z ogólnej liczby 35 tys. domów, 10 tys. uległo
doszczętnemu zniszczeniu, 5 tys. zaś nie nadawało się do zamieszkania, wymagając
natychmiastowych generalnych remontów. Całkowitej lub bardzo poważnej
degradacji uległa zdecydowania większość zakładów przemysłowych, port,
ogromna stocznia, rozbita została sieć kolejowa, drogowa i telekomunikacyjna. Wysadzone zostały mosty oraz zatopione, przez cofające się wojska niemieckie,
żuławy izolowały i odcięły Elbląg od magistralnej podówczas linii Gdańsk-Bydgoszcz.
Reszty dopełniły kłopoty z wyżywieniem i zaopatrzeniem ludności w wodę,
energię elektryczną, gaz. W tego rodzaju scenerii rozpoczął się proces polskiej
odbudowy Elbląga. Oczywiście, granice, jej rozmiar i kierunki działania, odbudowy
zwłaszcza w pierwszym okresie determinowane były specyficznymi warunkami. Musimy również pamiętać, że zima 1944/45 była bardzo mroźna i śnieżna. Po
ustaniu walk, do Elbląga powróciło prawie 20 tys. osób cywilnych. Pierwsi Polacy to
byli więźniowie hitlerowskiego obozu koncentracyjnego w Sztutowie, którego filia
znajdowała się w mieście oraz mieszkańcy z głębi kraju, głównie ze spalonej i
zniszczonej Warszawy. Bez porównania gorzej przedstawiały się sprawy dotyczące
obiektywnych warunków, w jakich musieli ci ludzie żyć, działać i pracować. Wszystkie ówczesne źródła pisane szczególnie mocno podkreślają niebywałą dynamikę, energię i przedsiębiorczość pionierów życia w Elblągu. Przygnębiający
bilans. Wyrównywaniem jego „sald” nie mógł być, w żadnym przypadku
mechaniczny nawrót do niedalekiej przeszłości. To nie doprowadziłoby do niczego.
Jedyną drogą wyjścia z tego pata było stworzenie własnej zupełnie odmiennej od
poprzednich - polskiej koncepcji Elbląga, jego roli społecznej, funkcji ekonomicznych w przyszłości. Trzeba było od początku założyć miasto. Dlatego nadal współczesny
Elbląg nie nosi na sobie uderzających śladów wielowiekowej patyny, ale trwa i
rozwija się nadal.


Rok 1945 - pierwszy autobus PKS w Elblągu.


W pierwszej połowie 1945 roku na Wybrzeże Gdańskie przybyła 35 osobowa
delegacja, w skład której wchodziło 20 kierowców i mechaników, z zadaniem
zorganizowania państwowego, publicznego transportu samochodowego pod nazwą
„Okręgowy Urząd Samochodowy”. Ze względu na ogromne zniszczenia Gdańska,
pierwsza siedziba Okręgowego Urzędu Samochodowego mieściła się w Sopocie,
przy ulicy 20 Października nr 743 /później, do 1969 roku mieściła się tam Placówka Terenowa Oddziału gdańskiego. W drugiej połowie tegoż roku zmieniona
została nazwa Okręgowego Urzędu Samochodowego na „Państwową Komunikację
Samochodową”, nadal z siedzibą w Sopocie, której podporządkowane zostały stacje
PKS w Elblągu, Tczewie i Kwidzynie. W marcu 1947 roku Państwowa Komunikacja
Samochodowa przenosi się już na stałe do Gdańska.


Rok 1945 - samochód ciężarowy "Fiat"


Pomimo tego, że oficjalne powołanie do życia Państwowej Komunikacji
Samochodowej datuje się z chwilą ogłoszenia Dekretu z dnia 16 stycznia 1946 roku,
jeszcze przed oficjalnym przejęciem władzy od strony radzieckiej, w Elblągu powstaje
w pierwszej połowie 1945 roku terenowa agenda Państwowego Urzędu
Samochodowego, z której w październiku 1945 roku powstaje Państwowa
Komunikacja Samochodowa. Ówczesna oficjalna nazwa tej firmy brzmi: Państwowa Komunikacja Samochodowa w Gdańsku, Stacja nr 1 w Elblągu. Ta nowo powstała
placówka, służbowo podlegała Bazie PKS w Gdańsku. Siedziba Stacji nr 1 mieściła
się w ocalałych budynkach przy ówczesnej ulicy Zielonej nr 1. (dziś w tym miejscu
stoi budynek, w którym znajduje się restauracja „Kaliningradzka”) jej pierwszym
kierownikiem został Mieczysław Szczerbiński. Początkowo firma liczyła jedynie 5
osób załogi oraz posiadała jeden 4-tonowy samochód ciężarowy. Baza posiadała bardzo skromne zaplecze techniczne o warsztacie niezwykle prymitywnym.
Porzucone w okolicach i ściągane przez załogę wraki, różne ich części, platformy
poddawano reperacjom i tak tworzono pierwszy tabor samochodowy, figurujący
jako mienie tej placówki.


Dekret z 16 stycznia 1946 roku KRN o utworzeniu PKS.


Już jesienią 1945 roku staraniem całej 12 osobowej wówczas załogi uruchomiona
została pierwsza linia pasażerska z Elbląga do Bydgoszczy, obsługiwana przez
samochody ciężarowe marek: Henschel, Büssing, Opel przystosowane do przewozu
osób. Na początku 1946 roku wyremontowano kilka wraków pojazdów ciężarowych
marki Mercedes GMC, w ramach pomocy ze Związku Radzieckiego otrzymano kilka
sztuk samochodów marki „GAZ” i „ZIS”, a również przejęto samochody ciężarowe z UNRRA (Studebacker) i mogły rozpocząć się przewozy towarowe, głównie
artykułów żywnościowych. Eksploatowane przez 2 i pół roku pojazdy przy
jednoczesnym braku dostaw skończyły swą żywotność. Sytuacja w taborze,
szczególnie w pierwszych latach funkcjonowania przedsiębiorstwa była tragiczna.
Żeby zapewnić ciągłość dostaw towarów do placówek handlowych firma
zdecydowała się zatrudnić wozaków (posiadaczy konia z wozem) do transportu na terenie miasta. Stan ten trwał dość krótko, ale jak widać PKS również musiał posługiwać się „alternatywnymi” środkami komunikacji i transportu.


Konie otaczane były wielkim szacunkiem - Tymczasowy Dowód Tożsamości Konia.


Pierwsze samochody transportowe PKS - rok 1945


W roku 1947 a następnie w 1948 w wyniku zmniejszenia się starego,
wyeksploatowanego taboru, przy zupełnym braku dostaw następuje redukcja
pracowników. W okresie od kwietnia 1948 do 31 grudnia 1949 roku, PKS w Elblągu
funkcjonuje w ramach agendy przedsiębiorstwa C.Hartwig. W tym czasie
przychodzi zawarcie przez Polskę kilku umów międzynarodowych, w konsekwencji
czego placówka elbląska zwiększa swój stan posiadania o trzy samochody ciężarowe o dużym tonażu. Natychmiast powiększa się zasięg usług i operatywność, czego
wynikiem jest otwarcie placówki terenowej w Szczytnie. Następnie tworzy się na tej
bazie przedsiębiorstwo „Dowozu Drobnicy” skupiające się na przewozach wszelkich
przesyłek drobnicowych od Ekspedycji Towarowej PKP bezpośrednio do adresata.
Pod koniec roku 1949 powstają dodatkowo jeszcze dwie placówki terenowe w
Braniewie i Ostródzie. Taki stan wymaga ogromnej koordynacji oraz nowej filozofii funkcjonowania. Łącznie pod koniec roku 1949 Ekspozytury dysponują 31
samochodami ciężarowymi o łącznym tonażu blisko 140 ton, a w organizacji
wewnętrznej funkcjonują następujące komórki, jak: sekcja ruchu, sekcja planowania,
płac, kadr itd.


Stan pracowników PKS na lipiec 1947


Z dniem 1 stycznia 1950 roku na mocy specjalnej Uchwały KERM (Komitet
Ekonomiczny Rady Ministrów), w całym kraju następuje połączenie trzech
przedsiębiorstw transportowo-spedycyjnych (C.Hartwig, Spedytor i PKS) w jedno
przedsiębiorstwo Państwowa Komunikacja Samochodowa. W wyniku tej zmiany,
dotychczasowe przedsiębiorstwo C.Hartwig w Elblągu staje się Ekspozyturą PKS w
Elblągu. Powyższa decyzja zbiegła się z likwidacją 6 Pułku Lotnictwa Szturmowego, który stacjonował na lotnisku elbląskim. Ten przypadkowy zbieg okoliczności był
powodem do radości, bowiem pojazdy mechaniczne z likwidowanej jednostki
wojskowej zasiliły ubogo wyposażoną w samochody ciężarowe, nowo powstałą ekspozyturę - i w ten sposób wojskowe pojazdy mechaniczne zamiast trafić na
złomowisko, zasiliły park maszynowy elbląskiego PKS. Siedziba firmy też została zmieniona, bowiem baza przy ul. Zielonej, w międzyczasie
uległa likwidacji. Od momentu powołania nowej firmy mieści się ona przy placu
Grunwaldzkim 4/5 zostały przejęte po Państwowym Urzędzie Samochodowym
budynek administracyjny, warsztaty i hala fabryczna i jako Ekspozytura podlega
Okręgowej Dyrekcji PKS w Gdañsku. Pierwszym kierownikiem tej nowo powstałej
Ekspozytury Elbląskiej został mianowany Wincenty Rankowski. Rok 1950 stał się początkiem realizacji słynnego już planu 6-letniego. Plan zakładał,
że w ciągu najbliższych 6 lat nastąpi w Polsce zwiększenie przewozów towarowych
wszystkimi środkami transportowymi do 323 mln ton tj. o 117% oraz przewóz
osobowy do 1.083 mln. osób tj. o 104% w porównaniu z rokiem 1949. Ponadto
powinno nastąpić zwiększenie wydajności w transporcie samochodowym o 67% i
obniżenie kosztów o 32%. Ogólna liczba samochodów ciężarowych według założeń planu 6-letniego winna wzrosnąć o 106%. Z tym również związane były plany
budowy ponad 6,5 tys. km nowych dróg oraz remontu prawie 4 tys. dróg
utwardzonych.


Kazimierz Czerlonek i autobus SAN M-27 - stacja obsługi przy ulicy Mickiewicza w Elblągu - rok 1961.


Po decyzjach planu-6 letniego przedsiębiorstwo zaczêło się bardzo dynamicznie
rozwijać. Najbardziej dynamiczny okres rozwoju przypada na lata 1951-55. Dostawy
silnikowego taboru ciężarowego wynoszą 114 sztuk i przedsiębiorstwo w tym czasie
dysponuje już 145 samochodami silnikowymi o łącznej ładowności 577 ton. Załoga
liczy 346 osób. Od kwietnia 1950 roku do września 1954 ekspozyturą zarządza
kolejno siedmiu szefów. We wrześniu 1954 roku kierownikiem ekspozytury mianowany zostaje Witold Palczewski. Tworzone są nowe stacje terenowe. W
Malborku przy ul. Jasnej 11 oraz Kwidzynie przy ul. Topolowej 2. Ponadto podobne
bazy powstają w Nowym Dworze Gdańskim przy ul. Dworcowej 8, a od gdańskiej
ekspozytury zostaje przejęta stacja PKS w Dzierżgoniu przy ul. Elbląskiej 34. Tak więc
około roku 1956 elbląska ekspozytura PKS obejmuje swym zasięgiem największy
terytorialnie obszar byłego woj. Gdańskiego, to jest cały obszar woj leżący po prawej stronie Wisły.


Rok 1960 - przewóz śruby okrętowej do Szczecina


Pisząc o tym, jakże dynamicznym okresie rozwoju elbląskiej ekspozytury PKS, warto
wspomnieć o kilku bardzo istotnych wydarzeniach z tego okresu. Pierwsze to cały
zakres problematyki szkolenia zawodowego kierowców. Otóż w owym czasie
zostały zorganizowane specjalne Ośrodki Szkolenia Motorowego. Państwowe
ośrodki miały swoje siedziby we wszystkich większych miastach kraju, w tym i w
Elblągu. To właśnie one organizowały specjalne kursy zawodowe. Człowiek po ukończeniu kursu otrzymywał Prawo Jazdy. Już jako kierowca stawiał siê w
zakładzie pracy gdzie winien pod okiem doświadczonego instruktora kierowcy
przejechać minimum 2 tys. km. W praktyce tych km było znacznie więcej, bowiem
doświadczony kierowca instruktor musiał adeptowi pokazać racjonalną obsługę
konkretnego pojazdu, jego konserwację, wymiany oleju (w owym czasie były
stosowane oleje sezonowe) oraz nauczyć usuwania drobnych awarii, no i całorocznej eksploatacji. Poza tymi informacjami praktykantowi była stwarzana możliwość samodzielnego prowadzenia pojazdu połączona z praktycznym poznawaniem
geografii Polski oraz sposobu załatwiania różnych spraw przypisanych kierowcy
(dokumenty, faktury itd.) podczas wyjazdów poza Elbląg. Praktyka kończyła się
egzaminem i stosownym wpisem do Książki Kierowcy gdzie były odnotowane
wszystkie typy pojazdów, którymi dany człowiek miał prawo się samodzielnie posługiwać.


Wypadek na przejeździe kolejowym w dniu 24 czerwca 1962 roku.


W ślad za postępującą stabilizacją, rozwija się zagadnienie ekonomiki
przedsiębiorstwa. Przykładowo placówki zorganizowane w Szczytnie, Braniewie i
Ostródzie okazują się nierentowne, przez to ulegają likwidacji. Pozostają tylko bazy
rentowne. Dla uzupełnienia sieci kolejowej w roku 1956 ekspozytura PKS w Elblągu
po 7-letniej przerwie włącza w swoją działalność projekt utworzenia przewozów
pasażerskich, do których na początek przystosowuje 2 samochody ciężarowe. Inauguracja jest jeszcze skromna, ale jak wielkie były potrzeby, dowodzi
błyskawiczny rozwój komunikacji pasażerskiej. Na potrzeby komunikacji pasa
żerskiej w 1957 roku elbląski PKS otrzymuje 10 autobusów, które w krótkim czasie
obsługują 14 linii o długości 396 km. Podczas pierwszego roku obsługi komunikacji
pasażerskiej przewieziono 510 tys. pasażerów. Już w roku następnym znów wzrasta
tabor autobusowy, najpierw do 21, w 1960 do 37, 1965 do 79, a w 1967 do 85 o łącznej ilości 3838 miejsc pasażerskich. W roku 1958 autobusy w ilości 21 na 19
liniach stałych o długości 548 km przewiozły 981 tys. osób. Z roku na rok wzrasta
przewóz, a wraz z ilością autobusów powstają nowe połączenia i nowe linie. Ich
ilość zwiększa się do 31 połączeń o łącznej długśoci 824 km, z których korzysta
1.852.359 pasażerów. W roku 1965 przewóz zwiększył siê o 6.082 tys. osób, w roku
1967 znowu wzrost o 7.163 tys., a ilość linii powiększa się do 88 stałych połączeń.

Przez adaptację zabudowań otrzymanych po ZWP (Zakłady Wielkiego Proletariatu)
przy ul. Grunwaldzkiej znacznie poprawiły się warunki pracy pracowników zaplecza
technicznego. Znacznie też wzrosła gotowość techniczna pojazdów a wraz z nim
wydajność eksploatowanego taboru. W roku 1957 ekspozytura elbląska osiągnęła a
ż dwa zaszczytne wyróżnienia: zdobywa I miejsce we współ zawodnictwie na
szczeblu gdańskiej dyrekcji PKS i III miejsce w Polsce. W październiku 1959 roku przeniesiona została siedziba dyrekcji z placu Grunwaldzkiego do
wyremontowanego budynku administracyjnego przy ul. Grunwaldzkiej 61. W 1960
roku następuje kolejna reorganizacja. Państwowa Komunikacja Samochodowa
zostaje podporządkowana Wojewódzkim Radom Narodowym. Od 1 stycznia 1960
roku ekspozytura zostaje przemianowana na oddział, a stacje terenowe na placówki
terenowe. Całe pięciolecie 1956-60, na koniec którego oddział PKS w Elblągu posiadał 186 samochodów ciężarowych, 37 autobusów i zatrudniał 659
pracowników ukoronowane zostało zdobyciem I miejsca wśród wszystkich
oddziałów PKS w Polsce. Ogromne potrzeby wysokokwalifikowanej kadry były
głównym motywem utworzenia na bazie firmy w 1961 roku przy zakładowej
samochodowej szkoły zawodowej. Pierwszym jej kierownikiem był Marian
Purzyński. Szkoła szkoliła i zaspokajała potrzeby zakładu, głównie w kierowców i mechaników. Jednym z wieloletnich instruktorów nauki jazdy tej szkoły był pan
Witold Łada, który w roku 2002 był jednym z kandydatów na Prezydenta Elbląga w
pierwszych wyborach bezpośrednich. We wrześniu 1961 roku, placówka PKS w
Kwidzynie, jako druga jednostka w oddziale zaczyna wykonywanie przewozów
osobowych. W roku 1963 oddział po raz pierwszy rozszerza swoje usługi o przewozy
międzynarodowe, w ramach przedsiębiorstwa patronackiego PMPS PEKAES w Warszawie. Również w 1963 na zlecenie Przedsiębiorstwa Spedycji Krajowej w
Elblągu uruchomione zostają pierwsze regularne linie towarowej komunikacji
samochodowej, początkowo do Warszawy i Bielska-Białej, później też i w inne
rejony Polski.




W 1996 roku dzięki korzystnym dotacjom z budżetu do zakupu nowych autobusów,
plan zakupów przekroczono prawie dwukrotnie. Łącznie w latach od 1995 do
czerwca 1999 zakupiono 40 autobusów w tym 9 o podwyższonym standarcie. W celu
utrzymania się na rynku przewozów towarowych, dokonano także zakupów taboru
ciężarowego w ilości 8 ciągników siodłowych z naczepami. W wyniku dokonanych
zakupów taboru wartość księgowa środków transportowych wzrosła ponad dwukrotnie z 1.774 tys. Zł. w 1995r. do 4.146,4 tys.zł. na koniec czerwca 1999r.
Jednocześnie z dokonywanymi zakupami wycofywano z eksploatacji najstarsze
pojazdy nie nadające się już remontu, lub których remont byłby zbyt kosztowny. Na
bieżąco prowadzono we własnym zapleczu technicznym kompleksowe remonty
własnego taboru. Co roku przeprowadzano kilkanaście napraw głównych
autobusów i pojazdów ciężarowych. Stan taboru autobusowego zwiększył się ze 149 szt. na koniec 1994r. do 160 w 1999r. Przeprowadzone w okresie trwania umowy o
zarząd, przedsięwzięcia, zarówno w sferze finansowej jak i organizacyjnej przyniosły
pozytywne rezultaty. Przedsiębiorstwo nie tylko utrzymało dobrą kondycję
finansową i mocną pozycję na rynku, ale także rozwinęło szereg działalności, które
umożliwiają osiąganie coraz to lepszych wyników i stwarzają podstawy do
sprostania coraz to większej konkurencji. W roku 1997 Władysław Brachun Zarządca elbląskiego Przedsiêbiorstwa Państwowej
Komunikacji Samochodowej został laureatem plebiscytu o tytuł „Biznesmena roku
1996 regionu gdańskiego i elbląskiego”. Jak ważne było to wyróżnienie może
świadczyć fakt, iż w Polsce istniało wtedy ponad 170 przedsiębiorstw PKS.
Zaledwie 30 z nich utrzymywało się w czołówce i tylko w ich przypadku można
mówić o rentowności. Zatem wyróżnienie Zarządcy było jednocześnie potwierdzeniem wysokiej pozycji elbląskiego przewoźnika. W sumie prawidłowe
wykorzystanie własnego majątku doprowadziło do tego, że przedsiębiorstwo stało
się firmą rentowną i dla załogi była to ogromna satysfakcja.

Końcówka tej pięciolatki to ogromna zmiana w sposobie zdobywania zleceń
transportowych. Przejawem nowej strategii był udział elbląskiego PKS w
przetargach organizowanych przez Urząd Miasta Elbląg na wykonywanie usług
transportowych w ramach komunikacji miejskiej. W roku 1999 Przedsiębiorstwo
nasze, po rozpatrzeniu ofert otrzymało do obsługi znaczną ilość linii autobusowych
w mieście od początku roku 2000. W ramach tej oferty do obsługi PKS przypadły następujące linie: 8, 11, 14, 18 i 31. Aby dobrze wywiązać się z przyjętych
zobowiązań trzeba było dodatkowo do pracy przyjąć 20 kierowców i 3
mechaników. Te zadania wynikają z potrzeby zwiększenia zakresu remontów taboru,
który będzie intensywniej eksploatowany. Ponadto trzeba pamiętać, że miasto
Elbląg obecnie nie stać na finansowanie zakupów nowych autobusów z
przeznaczeniem dla komunikacji miejskiej. Kolejna zmiana podziału administracyjnego Polski zaowocowała likwidacji woj. Elbląskiego i
„przyłączeniem” Elbląga do nowego woj. Warmińsko-mazurskiego. Przedsiębiorstwo
Państwowej Komunikacji Samochodowej w Elblągu jako pierwsze w woj.
Warmińsko-Mazurskim przekształciło się w spółkę pracowniczą. Wojewoda
Zbigniew Babalski i Zarządca Władysław Brachun podpisali 25 maja 2001 roku akt
notarialny - umowę o oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania. Do spółki przystąpiło 456 pracowników PKS, co stanowiło 97% zatrudnionych. Na
prywatyzację nie zdecydowało się tylko kilkanaście osób odchodzących na
emeryturę bądź mających przejść na emeryturę w najbliższej perspektywie.
Pracownicy wykupili udziały; wartość każdego z nich wynosiła 100 zł.
Najskromniejsi współwłaściciele mają po 7 udziałów, a ponad połowa należy do
kilkunastu pracowników. Nowi właściciele będą spłacać raty leasingowe w ciągu 10 lat w kwartalnych ratach. Dla nowych właścicieli firmy największym atutem
była i jest pewność zatrudnienia. Po prywatyzacji nowa firma nosi nazwę:
Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Elblągu, spółka z o.o.. Spółka
całkowicie identyfikuje się ze swoją przeszłością, a jej największym atutem jest
utrzymywanie się w czołówce najlepszych firm transportowych w kraju zarówno
pod względem zarządzania i uzyskiwanych efektów finansowych. Firma kontynuuje swoją działalność prowadząc przewozy miejskie i lokalne ponad 170 autobusami,
przewożąc nimi około 10 mln. pasażerów rocznie.


Stanowiska autobusowe w 2003 roku



PODSUMOWANIE

Najważniejszym okresem w dziejach elbląskiego PKS-u, który zadecydował o
teraźniejszości i przyszłości firmy były lata począwszy od roku 1989. Uwolnienie
gospodarki z systemu nakazowo-rozdzielczego wymusiło na kierownictwie nowe -
po ponad 40 latach - spojrzenie na ekonomię i zarządzanie. Rozpoczęto bardzo szczegółową analizę finansową ze szczególnym naciskiem na frekwencję i
rentowność komunikacji pasażerskiej. W celu optymalnego dostosowania kursów
autobusowych do potrzeb społeczności lokalnych, w 1990 roku odbyły się robocze
spotkania z władzami wszystkich Urzędów Miast i Gmin objętych siecią
komunikacyjną elbląskiego przedsiębiorstwa PKS. Ponieważ już od początku lat 90
przewijał się problem prywatyzacji należało się rozejrzeć za nowymi rodzajami działalności gospodarczej, które przyniosły by dochód. I tak w pierwszej kolejności
powstały sklepy motoryzacyjne w Elblągu oraz siedzibach placówek terenowych w
Nowym Dworze Gdañskim, Braniewie i Ornecie. Rozwinięto w znacznym stopniu
usługi naprawcze dla wszystkich posiadaczy samochodów zarówno w Elblągu, jak i
podległych placówkach. Dużym nakładem środków wybudowano i wyposażono w
1993 roku w Elblągu nowoczesną Okręgową Stację Kontroli Pojazdów, a w dwa lata później w pełni ekologiczną myjnię samochodową, które to inwestycje okazały się
bardzo trafnymi posunięciami. Ważną datą w okresie ostatnich kilku lat jest 5
października 1994 roku kiedy zawarty został kontrakt menedżerski pomiędzy
Zarządcą inż. Władysławem Brachunem a Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej.
Był to praktycznie pierwszy poważny stopień w procesie późniejszej prywatyzacji,
który dawał szersze pole dla procesów decyzyjnych zarządzającego. Zabezpieczeniem właściwego realizowania kontraktu był zastaw majątkowy w postaci weksla
wystawionego przez Zarządcę. W okresie ostatnich 10 - 12 lat kilkakrotnie ulegała
modyfikacjom polityka w zakresie przewozów towarowych. Jeszcze w 1995 roku,
kiedy gospodarka rozwijała się w szybkim tempie, jedną z koncepcji było
zainwestowanie w tabor ciężarowy wysoko-tonażowy. Kolejne lata zweryfikowały
te plany, a „rynek” zdecydował, że należy iść w kierunku maksymalnego wykorzystania mniejszej ilości taboru. Wszystkie działania gospodarcze rozpoczęte
po 1989 roku wiązały się z przebudową organizacji pracy przedsiębiorstwa, struktury
zatrudnienia, a także ze zmianą mentalności w podejściu do samej pracy.
Epokowym wydarzeniem w całej historii istnienia Przedsiębiorstwa PKS Elbląg była
jego prywatyzacja, która dokonała się ostatecznie w maju 2001 roku. Wszyscy, bez
wyjątku pracownicy mogą mieć satysfakcję z niewątpliwego sukcesu, jaki jest od wielu lat zajmowanie jednego z czołowych miejsc wśród ponad 170 podobnych
przedsiębiorstw w Polsce pod względem osiąganych efektów ekonomicznych. Można
śmiało postawić tezę, że przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej z Elbląga
Spółka z o.o. jest firmą sukcesu. Przed
Przedsiębiorstwem stoją kolejne wyzwania, jak będzie pokaże czas.



Autor: Edward Jaremczuk
Udostępnienie: Jerzy Zaskiewicz
Przystosowanie do myBB i użycie na rzecz strefa-omsi.pl: NickTM

---

Teraz krótkie info ode mnie, jeżeli ktoś przeczyta wszystko to zrozumie jak niezwykły jest nasz PKS i ile zawiera historii i wydarzeń. W czasach rozwoju PKS nikt nie myślał że u nich będzie jeździł jakiś Solbus czy Volvo lub MAZ oraz Autosan i MAN.